Stiens - Harlingen / Franeker

Direct na het station boog het spoor af in zuidwestelijke richting en liep vervolgens in een kaarsrechte lijn naar het drie kilometer verderop gelegen plaatsje Sexbierum. Van dit gedeelte van de spoorbaan is in het veld helemaal niets meer terug te vinden, de waarschijnlijk toch al vrij lage spoordijk is verdwenen en bruggen of haltes zijn er op dit gedeelte nooit geweest.


Bij het binnenrijden van Sexbierum passeer ik een opvallend piramide-vormig gebouw, dat het 'Technisch doe-centrum Aeolus' blijkt te zijn, waar men van alles en nog wat kan opsteken over windenergie. Leuk, maar het doel van mijn bezoek ligt nu toch meer aan de zuidrand van het dorp, op de plek waar de spoorlijn de weg naar Franeker kruiste. Ten oosten van dit punt begint de "Spoardyk", een vrij korte straat die zo ongeveer bovenop de oude spoorbaan is aangelegd. Ten westen van de voormalige overweg ligt een grasveld met daarop een aantal tamelijk grote bomen, die 'toevallig' allemaal exact op een rechte lijn in het verlengde van de Spoardyk staan...

Het voormalige Station Sexbierum=Pietersbierum
Wie in gedachten het rijtje bomen verder naar achteren doortrekt, passeert aan het eind van het grasveld de "Stasjonswei" en komt dan inderdaad uit bij het voormalige stationsgebouw. Aangezien het station tevens bedoeld was voor de inwoners van het iets westelijker gelegen gehucht Pietersbierum, heeft het station altijd in de spoorboekjes gestaan onder de naam "Sexbierum=Pietersbierum". Het ruime gebouw verkeert, afgezien van een stalen balkon en wat dichtgemetselde deuren, nog grotendeels in de oorspronkelijke staat en wordt tegenwoordig gebruikt als (zeer royale) woning. Op het grote gazon ervoor lagen ooit de twee perronsporen en een goederenspoor met losweg.


Achter het station is ten behoeve van de lokale glastuinbouw een aantal kassen bovenop het spoortraject neergezet, maar er begint hier ook een pad dat naar nog een ander restant van de NFLS leidt. In 1992 werd dit wandelpad aangelegd, dat niet de loop van de spoorlijn volgt maar eerst een eindje langs de oever van de Opvaart loopt. Na ongeveer 700 meter steekt het pad de Opvaart over met een houten voetbrug, die geplaatst kon worden op twee 'toevallig' reeds aanwezige landhoofden van een bekende fabrikant. Op zich niet zo bijzonder langs deze lijn, maar de ligging van de brug in de fraaie groene omgeving leveren zeker een paar aardige foto's op.
Wat meteen opvalt is dat het spoor hier alweer een stuk hoger boven het maaiveld ligt dan bij het station; kennelijk kwamen hier rond 1900 nog genoeg bootjes voorbij om de extra kosten van een hoge brug te rechtvaardigen. De op- en afrit van de brug zijn geheel afgegraven zodat er van de spoorbaan in de omgeving verder niets meer te zien is; op een luchtfoto daarentegen blijkt het traject nog prima herkenbaar door de iets andere kleur van de begroeiing!
Geheel rechtsboven ligt station Sexbierum = Pietersbierum: vanaf hier liep de spoorlijn met een boog verder in zuidwestelijke richting. Links van het midden zijn de landhoofden van de brug over de Opvaart zichtbaar, welke toen nog niet was voorzien van een nieuw brugdek voor de wandelaars.






Een eindje ten zuiden van de brug ligt aan het einde van een doodlopende weg boerderij "Swart Slot", met daarachter tot aan de Sexbierumer Vaart verder alleen nog maar uitgestrekte weilanden. Een landbouwweggetje dat van de boerderij richting de vaart loopt volgt voor een groot deel de oude spoorbaan, maar aangezien het privé-terrein is en ik dit soort weggetjes onderhand wel ken, houd ik dat nu maar voor gezien. In plaats daarvan ga ik op zoek naar de restanten van de spoorbrug, waarmee de treinen vroeger de verderop gelegen Sexbierumer Vaart overstaken. Deze vaart is behoorlijk breed en zal in de NFLS-tijd ongetwijfeld ook nog de nodige scheepvaart hebben gekend. Het is dan ook te verwachten dat deze spoorbrug aanzienlijk hoger en langer is geweest dan degene die ik tot dusver ben tegengekomen!

De vaart loopt echter grotendeels dwars door weilanden zonder wegen in de buurt, zodat het nog even zoeken is om überhaupt bij de plek te kunnen komen waar de spoorbrug heeft gelegen. Uiteindelijk kom ik terecht op een fraai schelpenpad dat door de weilanden ten oosten van het plaatsje Wijnaldum loopt, en na een wandeling van ruim een halve kilometer sta ik dan op de met riet begroeide zuidoever van de Sexbierumer Vaart. Vanaf hier loopt er een breed, maar weinig gebruikt pad langs de oever in oostelijke richting, waar in de verte inderdaad al twee grote landhoofden van een bekend ontwerp te zien zijn.

Na nog eens ruim een halve kilometer lopen bereik ik de plek waar de spoorbrug heeft gelegen (en de NFLS-lijn bovendien voor de tweede keer de Elfstedenroute kruist). De imposante, gemetselde landhoofden steken zeker zo'n 2.5 meter boven de waterspiegel uit en zijn ook ongeveer net zo breed en diep. Het zuidelijke landhoofd is jammer genoeg nogal beschadigd (of gedeeltelijk gesloopt voor stenen?), die aan de noordkant daarentegen ziet er nog goed uit.

Aan de bovenrand is goed te zien dat het spoor iets naast de middenlijn van de brug lag, zodat er aan de oostkant ruimte overbleef voor een voetpad. Opvallend is tenslotte weer dat er van de hoge spoordijk die naar de brug moet hebben geleid, in het landschap absoluut niets meer te zien is. De landhoofden staan er weliswaar nog, maar direct ervoor en erachter liggen de akkers erbij of er nooit zoiets als de NFLS is geweest...


Het plaatsje Wijnaldum waar ik al langs was gekomen, kon vroeger ook bogen op een eigen station aan de lijn naar Harlingen. Het station lag wel een kilometer buiten de bebouwde kom, maar in de tijden waarin er misschien 4 of 5 keer per dag een trein langskwam keek men nog niet op een kwartiertje reistijd meer of minder. Het stationsgebouw was van het type 'Vrouwbuurtstermolen' en is nog steeds te vinden naast de weg naar Franeker. Het station ziet er alleen haast te nieuw uit. Wat een tegenstelling met Tzummarum! De gevels zijn geheel schoongestraald, al het houtwerk zit strak in de groene lak en aan de buitengevels zijn armaturen geplaatst van een type dat vroeger veel op stations werd gebruikt.
Station Wijnaldum voor de grote renovatie ( 11-07-1987, Wytze Wijbenga )
Er is echter nog veel meer gebeurd, want van Wytze Wijbenga kreeg ik een foto van de staat van het gebouw eind jaren '80. Hierop is duidelijk te zien dat toen enkele ramen en deuren geheel of gedeeltelijk waren dichtgemetseld, er met het nodige breekwerk kozijnen waren gemonteerd van een geheel andere vorm en grootte dan de oorspronkelijke exemplaren, en dat de wachtkamer voor de 3e klasse zelfs gedeeltelijk was verbouwd tot inpandige garage! Verder was er een gedeelte aan de buitenkant bijgebouwd, evenals enkele muurtjes ter afscheiding van een terras, en ook het dakpanpatroon ontbrak toen.


Helaas is het bij de verbouwingen niet bij het herstellen van de oorspronkelijke toestand gebleven. Een jaar later bleek dat het stationsgebouw inmiddels was voorzien van een grote glazen luifel. Hoewel deze op zichzelf zeker niet lelijk is te noemen en zelfs wel wat op sommige perron-overkappingen lijkt, heeft het toch weinig te maken met hoe station Wijnaldum er in de NFLS-tijd uit zag...
Het moet een hoop tijd en geld gekost hebben om het station toch weer terug te brengen in de oorspronkelijke staat; er mag dan ook wel gerust van een complete restauratie worden gesproken. Het feit dat het station in 1987 (in de oude, verbouwde staat) te koop werd aangeboden, houdt ongetwijfeld ook verband met deze werkzaamheden. Het gebouw werd indertijd aangeprezen met de volgende tekst:

Buiten het dorp gelegen groot woonhuis met veel bergruimte, broeikas, kampje bouwland; totale oppervlakte 4600m²

Indeling o.a.: entree via garage met deur naar hoofdentree, kelder, prov.kast, woonkamer (4x7), woonkeuken (3½x3½), douche en toilet. Vanuit de hal naar de verdieping met 5 slaapkamers, bergruimte, bergkast. Tevens extra werkhok/garage met inp.werkruimte. Aangeb.hok (12x6); met aangeb.broeikas en losse kas. Ruim zonneterras en biedt veel mogelijkheden.

Vr.pr. f169.500,- k.k


Links de andere kant van het station, rechts de 'goederenloods'
Misschien had men toch maar het feit moeten noemen dat het hier om een voormalig station ging, want enkele maanden later moest de vraagprijs met f20.000,- worden verlaagd; uiteindelijk zal het station dan toch wel verkocht zijn. Het in de advertentie genoemde 'hok' van 12 bij 6 blijkt een grote stenen schuur die iets minder 'opgefrist' oogt dan het station, maar net als deze op het dak wel weer het oude dakpannenpatroon uit de NFLS-tijd in ere houdt. Toch is het waarschijnlijk geen oude NFLS-goederenloods maar een bouwsel van veel latere datum. Op een foto uit 1966 lijkt de schuur er namelijk nog niet te staan. Bovendien zou een goederenloods van die afmetingen wel erg groot zijn voor een weinig belangrijk station als Wijnaldum; een houten opbergschuur of zelfs een bak van een oude goederenwagen was dan gebruikelijker.