Terug naar het hoofdmenu Verder naar de volgende pagina
Stuur een emailtje naar Bart Peters

Dinxperlo-Varsseveld

Rond 1900 beschikte de Achterhoek over een uitgebreid net van spoor- en tramwegen, en de meeste plaatsen van enige omvang hadden dan ook wel een eigen station of halte aan een van deze lijnen. Een belangrijke uitzondering vormde echter Dinxperlo, ondanks diverse plannen uit het verleden om een spoorlijn aan te leggen die deze plaats met het Nederlandse en/of Duitse spoornet zou moeten gaan verbinden.

Uiteindelijk besloten een aantal bestuurders en ondernemers uit de streek de touwtjes maar in eigen handen te nemen, en de mogelijkheid te onderzoeken zelf een spoor- of tramlijn aan te leggen. Na diverse verkennende gesprekken bleek de HSM wel bereid een lokaalspoorlijn tussen Dinxperlo en Varsseveld te exploiteren, en zelfs f2000,- huur per jaar hiervoor te betalen. Op 18 september 1901 werd de Locaal Spoorweg Maatschappij Dinxperlo - Varsseveld (DV) opgericht, en na het opmaken van bestekken en aankoop van de benodigde grond kon in het voorjaar van 1904 worden begonnen met de aanleg van de ruim 10km lange spoorlijn. Op 30 november van datzelfde jaar werd de spoorlijn feestelijk geopend, voortaan zouden de inwoners van Dinxperlo zes keer per dag per trein naar Varsseveld en weer terug kunnen reizen.

Dinxperlo ligt vlak tegen de Duitse grens aan, en daarom was bij de aanleg al ingecalculeerd dat de spoorlijn op een later tijdstip in zuidelijke richting zou kunnen worden verlengd om aan te sluiten op de (door de KPStEV geëxploiteerde) spoorlijn Empel-Isselborg-Bocholt. Hiervoor zouden maar enkele kilometers spoor nodig zijn, maar omdat noch bij de HSM, noch bij de KPStEV enige belangstelling was om de exploitatie op zich te nemen is het plan uiteindelijk afgeblazen. Dinxperlo was en bleef eindpunt van de lijn.

Of het doortrekken van de lijn naar Duitsland veel had uitgemaakt is de vraag, een echt succes is de lijn Dinxperlo-Varsseveld in ieder geval nooit geworden. Vooral voor de HSM bleek de exploitatie van de lijn eigenlijk alleen maar een grote verliespost te zijn, terwijl ze ook nog eens elk jaar huur aan de DV verschuldigd was! De HSM kon zich echter niet zomaar aan de contractuele verplichtingen onttrekken die ze met de DV was aangegaan, en zo bleef de onrendabele dienst toch nog lange tijd voortbestaan.

Pas toen op 1 januari 1935 de lijn door de overheid werd genaast verviel de exploitatie-verplichting van de HSM, en het is dan ook niet verwonderlijk dat het reizigersvervoer met ingang van diezelfde dag werd gestaakt. De lijn bleef nog wel in gebruik voor goederenvervoer (met name steenkolen), maar op 23 juli 1942 kwan ook hier een einde aan. Voor de veldtocht in Rusland had de bezetter vele kilometers rails en vele dwarsliggers nodig, en Dinxperlo-Varsseveld behoorde ook tot de baanvakken in Nederland die geheel moesten worden opgebroken om materiaal voor het oostfront te leveren. Na de oorlog werd de lijn niet meer herlegd, en zo kwam er definitief een einde aan het spoorvervoer in Dinxperlo.

Wie vandaag de dag een moderne topografische kaart van de omgeving bekijkt, zal daarop in eerste instantie vrijwel niets meer van de loop van de spoorlijn kunnen herkennen. Door ruilverkaveling, afgraving van de spoordijk en verlegging van wegen is de spoorlijn zowel in het veld als op de kaart bijna geheel uit het zicht verdwenen. Door uitvoerige vergelijking met oude kaarten was de oorspronkelijke ligging uiteindelijk toch nauwkeurig te herleiden, en bleken bepaalde sloten, bomenrijen en weggetjes meer met de spoorlijn te maken te hebben dan op het eerste gezicht het geval leek te zijn!





We beginnen bij het einde: in Dinxperlo eindigde het spoor niet bij het station, maar liep nog iets verder naar het zuiden door. Dit gedeelte is in Dinxperlo nog makkelijk terug te vinden, omdat de Nieuwstraat de laatste 400 meter van de lijn volgt. Het bij de aanleg in 1904 nog als tijdelijk bedoelde eindpunt lag ongeveer op de plek waar nu de Beggelderveldweg (links) uitkomt op de Nieuwstraat, en te zien is dat de Nieuwstraat dan ook pas ten zuiden van dit punt weer een bocht maakt. Voor de rest herinnert hier niets meer aan de oude spoorlijn, bijna alle huizen hier zijn gebouwd toen de spoorlijn al was opgebroken.





Deze kaart geeft een idee van de stationsomgeving van Dinxperlo in ca.1934, vergeleken met de toestand nu. Het station lag aan het einde van de huidige Maurits Prinsstraat, vanaf waar de Parallelweg langs het spoor naar het noorden liep. Ten noordoosten van het stationsplein lag een café dat nog steeds bestaat, als een van de weinige gebouwen uit de oude stationsomgeving.



Het station zelf staat er in ieder geval niet meer, tijdens de gevechten in maart 1945 kwam dit gebied onder vuur van de geallieerden te liggen waarbij het gebouw geheel werd verwoest. Nadat het station en de spoorlijn waren verdwenen, is het stratenplan rond het station behoorlijk veranderd. Zoals gezegd kwam de Nieuwstraat bovenop de oude spoorbaan te liggen, terwijl de huidige Maurits Prinsstraat (die toen nog eindigde aan de voorkant van het station) werd doorgetrokken zodat deze op de Nieuwstraat aansloot. Deze straat loopt dus feitelijk dwars door de plek waar het station vroeger heeft gestaan!



Aan de noordoostkant van de kruising van de Nieuwstraat (op de foto van onderen naar links lopend) en de Maurits Prinsstraat (rechts) is nu een rijschool gevestigd. Iets ten zuiden ervan, dus ongeveer midden op de zijstraat moet het stationsgebouw hebben gestaan. Rechts op de achtergrond is nog net het al eerder genoemde café ('Old Dutch') te zien, dat ook nog op de oude kaart is te vinden. Tussen de rijschool en Old Dutch loopt nog een restantje van de Parallelweg, dat nu is gedegradeerd tot parkeerplaats voor de omwonenden.

Ik rijd de Nieuwstraat verder af, die een eindje ten noorden van het station van het oude spoortracé afbuigt. De spoorlijn liep hier nog steeds in een rechte lijn naar het noorden en kruist nu onzichtbaar de Terborgseweg, de (vrij willekeurig zo genoemde) Spoorstraat en de Aaldersbeeklaan. Aan deze laan liggen nu een aantal huizenblokken waar een voetpad achterlangs loopt. Naast het pad is nog duidelijk de bedding van een beekje te zien, dat tegenwoordig echter is omgeleid. Op de plek waar de lijn naar Varsseveld deze beek overstak is nu een herinneringsteken geplaatst, bestaande uit een bruggetje van ongeveer 2 meter lengte. Dinxperlo is dus nog niet helemaal spoorloos!

Herinnering aan de spoorlijn Dinxperlo - De Heurne - Sinderen -
Varsseveld. Vanaf 1904 liep over deze plek de spoorlijn van de
NV 'De locaalspoorweg Maatschappij Dinxperlo - Varsseveld'
en vond er sinds 1 december personen- en goederenvervoer plaats.
De loc 'Bello' maakte dagelijks enkele ritten Dinxperlo -
Varsseveld vice versa.
Het personenvervoer werd in 1934 gestaakt. Het goederenvervoer
in 1942 toen de bezetter de lijn opbrak...




Bij de brug is een bordje met de volgende tekst geplaatst:

Aan de overkant van de beek is een complete nieuwbouwwijk aangelegd die alle eventuele sporen van de lijn heeft uitgewist, maar als ik aan de rand van de bebouwing van Dinxperlo kom is ook daar niet veel van de lijn te zien. Op deze plek boog het spoor iets naar het noorden af, om vervolgens in een rechte lijn naar De Heurne te lopen. Volgens de kaart sta ik bovenop de spoorbaan en kijk ik precies in de richting waarin de lijn verder liep, maar het enige wat er is te zien is een groene weide zonder een spoortje van een rail, dwarsligger of spoordijk... Het komt er nu dus op aan de spoorlijn verder aan de hand van de kaart te volgen, en dan maar af te wachten wat er in het veld nog is te zien.





Ongeveer hier moet de spoorlijn hebben gelegen, en inderdaad lijkt die rij paaltjes net iets hoger te liggen dan het weiland ernaast... Kennelijk ben ik nog op het goede spoor! Een eindje verderop vormt de oude spoorbaan de grens tussen twee percelen, en is ook daar te herkennen aan een rij paaltjes, die echter al gauw weer eindigt bij een bomenrij.



Terug naar het hoofdmenu Verder naar de volgende pagina
Stuur een emailtje naar Bart Peters