Terug naar de vorige pagina Verder naar de volgende pagina
Stuur een emailtje naar Bart Peters




In 1926 deden de Blokkendozen dienst op de ZHESM-lijn, hier staat er een te wachten bij de halte Waalsdorpscheweg. 		     Een paar honderd meter voorbij de Vlakte van Waalsdorp maakte de trein naar Scheveningen weer een korte tussenstop, ditmaal bij de halte Waalsdorpscheweg. Deze in 1908 geopende halte lag op de plek waar de gelijknamige straat het spoor kruiste. In 1950 werd de naam van de halte nog veranderd in Waalsdorperweg, naar men mag aannemen in navolging van een naamswijziging van de straat zelf. Ten noordwesten van de overweg stond een stenen haltegebouw dat in dezelfde stijl was gebouwd als dat van de halte Renbaan-Achterweg, maar dan wel net iets smaller. Opvallend was dat het gebouw niet parallel aan het spoor was gebouwd, maar een hoek van 45 graden maakte met zowel de spoorlijn als de Waalsdorperweg.

Zoals gezegd kon de spoorlijn tussen 1943 en 1947 vanaf de halte Renbaan-Achterweg tot aan het eindpunt in Scheveningen in het geheel niet meer worden gebruikt voor reizigersverkeer en dus lagen ook de perrons bij de Waalsdorpscheweg er vier jaar lang nutteloos bij. Als op 15 juni 1947 de geëlektrificeerde spoorlijn naar Scheveningen eindelijk weer wordt heropend is een kleine plechtigheid dan ook wel op zijn plaats. Bij de halte Waalsdorpscheweg werd op die dag door ir. F.Q. den Hollander (toenmalig president-directeur van de NS) een lint over het spoor doorgeknipt, waarmee de heropening van de lijn naar Scheveningen officieel een feit was. Wie van de aanwezigen had toen kunnen vermoeden dat de lijn zes jaar later wederom zou worden gesloten, en ditmaal voorgoed?     
De openingstrein bij de halte Waalsdorpscheweg. Duidelijk is te zien dat het tweede spoor links nog niet opnieuw is aangelegd (15-06-1947, J.J.B.Vellekoop)


Het haltegebouw stond hier ergens aan de linkerkant, terwijl rechts de Frederikkazerne te zien is. 		     Ook van de halte Waalsdorperweg is anno 2001 helaas weinig tastbaars overgebleven. Het wegenplan is geheel omgegooid, het spoor is opgebroken, de overweg is een druk kruispunt geworden en het haltegebouw werd in 1965 geveld door de slopershamer. Het enige herkenningspunt wordt hier eigenlijk gevormd door de Frederikkazerne, die aan de oostkant ooit zelfs nog een eigen spooraansluiting heeft gehad. De kazernegebouwen die nu langs de Landscheidingsweg staan zijn duidelijk te herkennen op een oude foto, gemaakt tijdens de feestelijkheden rond de heropening van de spoorlijn: het bewijs dat dit toch echt de plek is waar de halte lag.

Inmiddels is ook dit herkenningspunt verdwenen: in de zomer van 2002 werd de Frederikkazerne met de grond gelijk gemaakt...

Er is voor de spoorarcheologen echter ook goed nieuws: de Landscheidingsweg eindigt bij de kruising met de (Oude) Waalsdorperweg, zodat de oude spoorbaan niet meer schuil hoeft te gaan onder tweebaans asfalt en voortrazend blik. Voorbij het kruispunt loopt er eerst nog een lokale weg overheen naar een ingang van de kazerne, maar deze buigt al na zo'n vijftig meter naar links af. De spoorlijn liep hier in een diepe ingraving door de duinen en maakte daarbij een boog naar rechts, recht op Scheveningen af. Deze ingraving is er nog steeds, alleen loopt er nu een omgewoeld ruiterpad en een klinkerweggetje voor fietsers doorheen. Helaas betekende de aanleg van dit fietspad ook meteen het einde voor de laatste restanten van de betonnen bovenleidingsmasten en afspan-inrichtingen, die hier nog tot 1999 te vinden waren...     
Een restant van de voet van een bovenleidingsmast (juni 1992, Fenno Fierens)


Het viaduct kort na opening van de lijn naar Scheveningen, toen de bovenleiding nog moest worden aangelegd 		     De aanleg van de spoorlijn leverde de militaire autoriteiten hier trouwens nog een klein praktisch probleem op. Links van de ingraving staan de gebouwen van de kazerne, rechts ligt het bijbehorende militaire oefenterrein in de duinen en daartussen reden nu opeens de treinen van en naar Scheveningen. De oplossing voor deze tweedeling werd gevonden in een betonnen voetgangersbrug die ongeveer halverwege de boog de spoorlijn overstak.

Na het opbreken van de lijn bleef de brug er gewoon staan, inclusief de nu geheel overbodig geworden stalen afscherming die ooit moesten voorkomen dat baldadige figuren de bovenleiding aan zouden kunnen raken. Helaas kwam zeer recent ("Waarom ben ik nou niet twee jaar geleden hier wezen kijken?") ook voor deze brug het einde, eind 2000 of begin 2001 is hij gesloopt. Wie goed kijkt kan nu nog aan de omgewoelde grond en de splinternieuwe afrastering zien waar de brug gestaan heeft, maar dat zal door weer en wind ook wel spoedig anders worden.     
Het inmiddels behoorlijk vervallen viaduct, ongeveer een jaar voor de sloop (21-11-1999, Roelof Hamoen)

     Even voorbij de verdwenen brug staan er op een onderlinge afstand van enkele tientallen meters opeens een drietal vreemde objecten naast het pad. Twee spoorstaven zijn vertikaal met de 'voeten' tegen elkaar in de grond geplaatst, met daartussen een rechthoekig stuk aluminium(?) met golvend oppervlak. Doel of functie van deze bouwsels is mij zo 1-2-3 niet echt duidelijk, dus zal het wel moderne kunst zijn. Helaas is er nergens een bordje te vinden met uitleg over wie er verantwoordelijk voor is, wat het voorstelt en of een en ander mogelijk ook verband houdt met de spoorlijn van de ZHESM. Staat het golvende oppervlak voor de zee en de beide spoorstaven voor de spoorlijn waarmee men vroeger naar badplaats Scheveningen en vervolgens weer naar huis kon reizen? Alternatieve interpretaties met een wat steviger artistiek fundament dan bovenstaande verklaring-uit-de-losse-pols zijn in ieder geval welkom!

Na dit kleine openluchtmuseum wordt de ingraving allengs minder diep en loopt het spoor verder in een nagenoeg rechte lijn door in de richting van Scheveningen, parallel aan de (in ZHESM-tijden nog niet bestaande) Van Alkemadelaan. De fietsers die over de oude spoorbaan rijden doen het over het algemeen lekker rustig aan, er is tenslotte weinig reden om je al te veel te vermoeien op een zomerse dag als vandaag. Desondanks zijn bij de volgende kruising niet minder dan vier(!) drempels in het wegdek aangebracht om eventuele snelheidsduivels tot inkeer te brengen, en dat terwijl de kruisende weg niet veel meer voorstelt dan een mul zandpad dat de duinen inloopt...

De volgende kruising ligt ter hoogte van de Pompstationsweg, vernoemd naar het verderop gelegen pompstation dat bijna een eeuw geleden al werd gebruikt om in de duinen schoon drinkwater uit de grond op te pompen. Ten oosten van het kruispunt staat een opvallende dubbele woning die onmiskenbaar ooit van de ZHESM moet zijn geweest. Inderdaad gaat het hier dan ook om het oude haltegebouw van de halte Wittebrug=Pompstation, dat qua ontwerp geheel identiek is aan het reeds lang verdwenen exemplaar bij Renbaan=Achterweg. De halte werd in 1908 geopend, aanvankelijk nog onder de misschien toch wel wat al te voorspelbare naam 'Pompstationsweg'. Een jaar later kreeg deze stopplaats in ieder geval de nieuwe benaming waarmee de halte verder tot aan de sluiting in 1953 in de spoorboekjes bleef staan. De halte werd op 30 augustus 1948 zelfs nog gebruikt door koningin Wilhelmina, die vanaf hier met de koninklijke trein naar Amsterdam reisde en daar een week later de kroon overdroeg aan prinses Juliana.     


Terug naar de vorige pagina Verder naar de volgende pagina
Stuur een emailtje naar Bart Peters